Hiroshima mon Amour. Dag 3 over de grootste bedreiging van het menselijke ras. Over de literatuur die verschijnt na de bom zegt Daniela Tan in Literature and The Trauma of Hiroshima and Nagasaki: “Atomic bomb literature understands the existence of nuclear weapons as a central problem of society and human civilization.” Ze zegt over de literaire werken dat het veelal ooggetuigenverslagen zijn met een ik-perspectief. “In sum, writing about the unspeakable means to speak out and by doing so to fall short – a paradox that authors of atomic bomb literature confront. Memory is not linear. Occasionally, the separation into the I-who-tells and the I-who-experiences, both aspects of the same self but located at different points along the spatiotemporal continuum, disturbs the orientation.”
Ook zegt ze dat de ervaring zelf getraumatiseerd was en derhalve niet meer bereikbaar voor het geheugen.
Ik zie voor me de spook karavanen met wankelende half of heel verbrande mensen, drommend, kreunend de stad uit. Trump had er een muur voor gebouwd. Elk mens is alleen nog bezig met overleven. Links en rechts stapels verkoolde lijken. Elk verhaal is gesproken vanuit het perspectief van een van die mensen die daar wankelt. Ieder ziet maar een klein stukje, terwijl niemand tot weken daarna weet wat er gebeurd is. En ook de beschrijving van door een straat lopen waarvan aan alle kanten de huizen verwoest zijn, de vuurzee er aan komt en er mensen onder het puin om hulp schreeuwen. Verplaats je voor even in zo een mens. De verbijstering, het niet weten en het wankelen. Het is in de Film Barefoot Gen weergegeven. Het is opgetekend uit de mond van veel mensen die het meegemaakt hebben. De Atoombom is niet alleen een verwoesting op dat moment, maar ijlt na. Het is eerst een enorme lichtflits en dan de verwoestende blast die alles omverduwt en in de lucht laat verdwijnen tot wel 18 kilometer hoogte. Die flits is genoeg om een mens te laten verdampen.
De mensen die meteen dood zijn eerst, waarover ik lees dat ze in een flits verdwenen of dat de lichamen verkoolden nog voor ze op de grond vielen. De “foto’s” van de mensen op het beton, omdat de straling het beton wit maakte en de mensen die daar stonden dat stukje afdekten dat nu een zwart negatief is. Dan al die kapotte mensen, op zoek naar medische hulp. Dan het sterven van de meeste mensen die het wel overleefd hebben maar niet geholpen kunnen worden omdat het er teveel zijn. En tegelijkertijd de vuurzee die mensen die vastzaten onder hun huizen levend verbranden. Dan de rivieren vol lijken, allemaal splinter ervaringen van de overlevenden. Dan in de weken daarna het opkomen van de A-bom ziekten, een fenomeen dat volstrekt onbekend was en in de handen van bureaucraten viel. Het uitvallen van het haar, de misselijkheid, het opgeven van bloed en dan dood neervallen.
Het heeft jaren geduurd voordat er statistisch aangetoond kon worden dat de A-Bom een ziekte als leukemie veroorzaakte en dan nog was er de kritiek dat er geen echt verband was vastgesteld. Dan komt er pas een programma op gang om die mensen te helpen, die tot decennia na de bom leukemie hebben of krijgen, maar dan moeten ze wel eerst zelf bewijzen dat ze het van de A-bom hebben anders moeten ze gewoon voor alle kosten opdraaien. We weten niet hoeveel generaties de straling doorwerkt. Los nog van het feit dat heel veel mensen met verminkingen zaten. Niet alleen van hun ziel maar ook van hun lijf. Keloïd is een wondvorming waarbij de wond verkankert. Weghalen helpt niet, het komt erger terug, het moet behandeld worden als een kankergezwel en dat kon men in 1945 nog niet. En dan nog is de kans groot dat het niet weg gaat. Duizenden meisjes waren mismaakt door Keloïd verwondingen aan hun lijf en gezicht, zodat ze zich terugtrokken in eenzaamheid en onzichtbaar werden. De vele foto’s op internet van mensen met deze aandoening uit Hiroshima en Nagasaki zijn te gruwelijk om naar te kijken.
De Japanse regering en de Amerikanen verboden tot 10 jaar na de moord op de mensen van Hiroshima en Nagasaki enige publicatie over wat er gebeurd was. In 1950 werd een publicatie nog verboden, “because it dipicted too vividly the A-bomb realities and was anti American as well,” aldus Kenzebaru Oe in zijn Hiroshima Notes.
De eerste doden, de eerste slachtoffers, de langdurige gevolgen. Reken op een tijdspanne van 75 jaar bij een atoombom van het type dat op Nagasaki en Hiroshima is gegooid door de Amerikanen. Ik moet er niet aan denken wat het huidige tuig teweegbrengt. Dat is heel wat krachtiger en dodelijker. Wij zijn een wezen dat in staat is om zichzelf te vernietigen en daar de middelen al voor heeft.
De jaren daarna gebeurt er van alles en nog wat in Japan. Veel mensen zijn bang dat er weer een bom gegooid zal worden, veel mensen hebben angst voor de H-bom die heel mooi wel de mensen maar niet de gebouwen vernietigd. Veel efficiënter. Hoef je niet alles weer op te bouwen. En dat gedoe met een B-29 is ook voorbij, de bommen kunnen ze nu op een raket plaatsen die met een snelheid van 7 kilometer per seconde binnen luttele minuten een einde maakt aan te veel leven.
Maar nu 75 jaar na dato, sterft het uit. Ik lees op Internet dat een delegatie van de Japanse vredesbeweging een “symbolisch” verdrag sluit met de Verenigde Naties in 2012. Veel vriendelijk lachende mensen op keurige foto’s. [The JCAHB]… visited the United Nations Office for Disarmament Affairs (UNODA) in New York and handed over a symbolic signature of the appeal for a total ban on nuclear weapons to Ms. Angela Kane, High Representative for Disarmament Affairs.” Aldus het persbericht Tja.. schattig. Een Ai is een tandeloos zoogdier. Zijn de verenigde naties niet die club waar de Amerikaanse republikeinen en Trump vanaf willen? America First, bommen op de rest? Ze hebben wel een briljante site waarin een filmer Shinpei Takeda, heel Noord en Zuid Amerika afreist om ooggetuige verslagen te filmen.
Ik voel me bekocht door de propaganda van het westen. Veel meer dan dat er twee bommen gegooid zijn en dat dat nodig was om de Japanse Elite tot overgave te dwingen leer je niet op de middelbare school. Als het al de aandacht heeft. Ik denk nu, als je dat echt wil, had je zo’n bom op het paleis van de Keizer moeten gooien. Een slang dood je ook niet door zout op zijn staart te strooien, maar door zijn kop af te hakken. Niet atoombommen gooien op een stad met onschuldige mensen. Ook gezien wat er daarna gebeurde, is het maar heel de vraag of de elite zich erg bekommerde om zijn bevolking, anders dan dat het een onuitputtelijke bron van kanonnenvlees was. Volgens de elite die al die oorlogen start, is het altijd noodzakelijk dat….
Ik lees bij Kenzebaru Oe dat er in 1950 een boekje verscheen onder de radar. Het heet Flash-Bang en is gemaakt door het kunstenaars echtpaar Iri Maruki en Toshiko Akamatsu. Zij zijn ook verantwoordelijk voor de muurschilderingen die gemaakt zijn als laatste getuigenis en de Hiroshima Panels werden genoemd. Ik moet aan Guernica denken van Picasso. Maar dat van hun vind ik nog sterker. Ik maak me sterk dat die Hiroshima panels niet een keer verdwijnen, als de laatste getuige zijn licht uitdoet. Dan vindt het gemeen(s)tebestuur de muurschilderingen te somber voor de moderne consument en wordt de boel wit geschilderd zoals ook de muurschildering van Karel Appel in de koffiekamer van het gemeen(s)thuis in Amsterdam overkwam. Karel Appel maakte de schildering Vragende Kinderen in 1948. DE nachtmerrie van elk vrij mens: koffiedrinkende ambtenaren.
Ik kon de getuigenverslagen van wat er gebeurt is nauwelijks lezen. De hel van Dante verbleekt daarbij, al is dat natuurlijk een mooi maar zwak boek, omdat het fantasie is en geen basis in de realiteit heeft. Dit gaat om verhalen waar de werkelijkheid vanaf druipt, authentiek aanvoelen en onvoorspelbaar en onvoorstelbaar zijn. Uit de vele verhalen deze:
In the home of a sick soldier, his young wife was crushed between large, heavy beams, still holding her child in her arms. A man from next door tried to rescue her. but the beams were more than one man, or even two, could lift. Wanting to save her child at least, he cried, ‘Quick, give me the baby ! ‘ But she said, ‘No, let us die here together. My husband is already dead, anyway. I can ‘ t leave this child alone . . . . Hurry up! Escape while you can . ‘
Een atoombom komt niet uit zichzelf aanvliegen, die wordt door iemand gegooid.